ANAYASANIN KABULÜ (TEŞKİLÂTI ESASİYE
KANUNU)
Anayasa, bir devletin
kuruluşunu ve fertlerin hürriyetlerini düzenleyen temel kanundur.
Devletin yönetim biçimi, nitelikleri, yasama, yürütme ve yargı organlarının
kuruluşu, görev ve yetkileri, fertlerin ne gibi hak ve özgürlüklere
sahip olduklarını ana kurallarla belirler. Hiçbir kanun, anayasaya
aykırı olamaz.
Yeni Türk devletinin ilk anayasası 20 Ocak 1921'de
kabul edildi. Kabul edilen bu anayasa, olağanüstü bir dönemde hazırlanmış
kısa ve öz bir anayasa özelliği taşımaktaydı. Bu anayasanın bazı
maddeleri şunlardır:
- Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir (mad. 1).
- Yürütme ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olan
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde toplanır (mad. 2).
1921 Anayasasında devletin şekliyle ilgili bir
hüküm yoktur.
Millî egemenlik anlayışının doğal sonucu olan cumhuriyet adının
konması sonraya bırakılmıştır.
29 Ekim 1923'te bu anayasaya "Türkiye Devleti
bir cumhuriyettir." maddesi eklenerek, devletin şekliyle ilgili
eksiklik giderildi.
Cumhuriyetin ilânından sonra yeni ihtiyaçları karşılayacak
bir anayasa gerekiyordu. Bu amaçla, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde
bir komisyon kuruldu. Bu komisyonun hazırladığı anayasa tasarısı
20 Nisan 1924'te kabul edildi. Bu anayasa bazı değişikliklerle 1960
yılına kadar yürürlükte kaldı.

|